Is de creatieve industrie een banenfabriek?

De creatieve industrie moet voor banen zorgen en is bij uitstek de sector die dat kan. Althans, zo wordt het vaak gesteld. Maar is dat wel zo? COL-onderzoekers Richard Haans en Arjen van de Witteloostuijn onderzochten de potentie van de sector om mensen aan werk te helpen.

De creatieve industrie staat bekend als een sector die potentieel voor veel banen kan zorgen. De vraag is of dat voor de hele creatieve industrie opgaat, een van de kenmerken van de sector is namelijk dat ze bestaat uit veel verschillende soorten ondernemers en producenten. Die in ieder geval in ieder geval een ding gemeen hebben: ze produceren en verspreiden producten en/of diensten die zowel een economische als een culturele waarde hebben.

De structuur van de creatieve industrie wordt vaak afgebeeld in de vorm van een cirkel. Hoe dichter je bij de kern van deze cirkel komt, hoe belangrijker organisaties (en ondernemers) de culturele waarde van hun werk vinden ten opzichte van de economische waarde. Dit wil niet zeggen dat de waarde van het culturele product aan de randen lager is, maar er wordt door bedrijven aan de rand van de sector meer aandacht besteed aan de economische waarde van deze producten. En er is nog een belangrijk verschil: de groeiverwachtingen van ondernemers aan de randen van de creatieve industrie verschillen van die van ondernemers in de kern.

Groei
De kern van de sector kenmerkt zich door werkzaamheden die arbeidsintensief zijn en waar de persoonlijkheid van de maker grote invloed heeft. Deze werkzaamheden zijn niet zomaar door anderen over te nemen. Hoewel het werk aan de randen ook arbeidsintensief is, is de persoonlijke stempel van de maker daar veel minder van belang en is het werk dus gemakkelijker uit te besteden. Het bedenken en ontwikkelen van producten waar de artistieke doelstellingen hoog in het vaandel staan, vraagt daarnaast om vrij specialistische en creatieve vaardigheden, terwijl bedrijven die meer op distributie en reproductie zijn gericht ook niet-creatief personeel aan kunnen trekken en dus uit een bredere selectie van personeel kunnen kiezen.

Ook de manier waarop de verschillende delen van de sector zijn gefinancierd heeft invloed op de groeimogelijkheden. Creatieve ondernemers die veel met projectfinanciering werken, zullen minder snel groeien dan ondernemers die een vaste basis hebben uit verkoop of opdrachten.

Mogelijkheden
Om te kunnen groeien, zijn drie dingen belangrijk: de mogelijkheden, het vermogen en de motivatie. Deze drie factoren zijn vooral aan de randen van de sector aanwezig. De groeimogelijkheden in de creatieve industrie liggen daardoor vooral daar. Toch zien we ook in de kern van de creatieve industrie een groep die wel de ambitie en motivatie hebben om te groeien en een manier hebben gevonden om met bovenstaande omstandigheden om te gaan. Voor stimuleringsprogramma’s is juist die groep interessant. Zij zullen sneller stappen kunnen zetten in het creëren van banen waarin creativiteit een belangrijke rol speelt.

Met dit in ons achterhoofd; wat kunnen we doen om de groei in banen in de creatieve industrie aan te jagen?

Allereerst: richt je op de groep ondernemers in de sector die gemotiveerd zijn om te groeien en die over de geschikte kennis en kunde beschikken om dat te doen. Dat zijn vooral de ondernemers die ofwel al mensen in dienst hebben of hun bedrijf met meerdere personen zijn gestart. Ten tweede, ontwikkel trainingen en begeleiding voor ondernemers die willen groeien, vooral op het gebied van management en bedrijfskunde. Veel ondernemers in de creatieve industrie zijn vanuit inhoudelijke kennis gestart en zijn niet bekend met leidinggeven. Verder is het belangrijk om voor creatief ondernemers de mogelijkheden tot samen te werken en ontmoeting te stimuleren. Hierdoor ontstaan mogelijkheden om gezamenlijk nieuwe banen te creëren, zonder dat de ondernemingen zelf groeien.

Het gehele paper is hier te vinden.