Operatie Frisse Peper: ‘Het rationele aan de beleving koppelen’

Voor ons onderzoek naar de impact van samenwerkingen tussen kunstenaars en organisaties buiten de creatieve industrie gaan we op bezoek bij organisaties die tussen die twee bemiddelen. Hier stellen we ze alvast kort voor. Vandaag: Operatie Frisse Peper.

Toen Karin Mommers tijdens haar werk als coach ontdekte dat ze goed was in het bedenken en uitwerken van creatieve vormen van werk, besloot ze te onderzoeken of ze dat vaker kon gaan doen. ‘Ik praatte met een iemand van Fontys en vroeg hem of er wat in zat, dat ik creativiteit in het bedrijfsleven wilde brengen, gecombineerd met de coaching waar ik ervaring mee had’, vertelt ze. ‘Hij zei daarop dat ik het beste gewoon zelf kon gaan beginnen, dat ik niet per se een nieuwe opleiding moest gaan doen. Ik kreeg wel een lijst met boeken van hem. Toen ben ik gewoon gestart.’ Samen met Manon de Kok richtte ze uiteindelijk Operatie Frisse Peper op, in hun eigen woorden op de website: ‘het actieprogramma dat mensen in beweging brengt’.

Door middel van een formule van psychologie, artistieke interventie en bedrijfskunde proberen de mensen achter Operatie Frisse Peper een verandering op gang te brengen binnen een bedrijf. Bedrijven die hen benaderen gaan vaak door een verandering, of die nou technologisch is of voortkomt uit bijvoorbeeld vergrijzing, en de werknemers moeten hieraan wennen en hun plaats daarin vinden. ‘Het gaat vaak over eigenaarschap. Mensen zien en voelen wat er anders kan in een organisatie, maar het is belangrijk dat ze daar ook iets mee gaan doen. Dat ze zich verantwoordelijk gaan voelen.’

Altijd een kunstenaar

Operatie Frisse Peper is een netwerkorganisatie, ze hebben tot nu toe met rond de 55 verschillende mensen gewerkt. ‘De harde kern bestaat uit ongeveer 16 mensen, die nemen we vaker mee naar bedrijven. Dat zijn allemaal zzp’ers of kleine bedrijven en er zitten bijvoorbeeld kunstenaars, psychologen en trainers tussen.’ Het unieke van Operatie Frisse Peper is niet dat ze af en toe kunstenaars inzetten. ‘Dat doen veel trainingsbureaus en organisaties op het gebied van verandering. Wij zetten altijd een kunstenaar in.’ Ze werken onder andere met een vijfstappenplan, waarin ze zich eerst richten op het creëren van draagvlak, daarna beginnen en leren door te doen, en dan via groepscohesie doorgaan naar de borging van de verandering.

Het gebeurt weleens dat mensen hun methode ongemakkelijk vinden, vertelt Karin. ‘De situatie moet behoorlijk veilig zijn om muziek of theater in te kunnen zetten, bijvoorbeeld. We hebben ooit in een groot bouwbedrijf een project gedaan. Daar deden allemaal mannen mee, van het type ‘schop in de grond’. We lieten ze onverwacht naar een stukje muziektheater kijken, middenin de hal. Daar kwam het moeilijk los.’ Ondanks dat het soms moeilijk is, gelooft ze heilig in het inzetten van kunstenaars in veranderingstrajecten.

‘Allereerst is het gewoon heel leuk om met kunstenaars te werken’, zegt Karin. ‘Daarnaast is het beleving in plaats van dat je de stof overbrengt op alleen rationeel niveau. Mijn hypothese is dat als je het rationele aan de beleving kan koppelen, je pas echt leereffect kan bereiken.’ Onverwachte dingen openen volgens haar ook de deur naar creativiteit. ‘Er zijn onderzoeken die laten zien dat je creatiever denkt als je onverwachte dingen hebt meegemaakt. Dat is ook de reden dat we kunstenaars vaak betrekken bij brainstormtrajecten.

Meer weten? operatiefrissepeper.nl/