Column | Wat als kunst een land was?
Wat als de kunst een land was? Met buurlanden als boerenland, industrieland, dienstenland en wetenschapsland? Wat zou ons dan opvallen en wat kunnen we dan leren van deze andere landen? Wat zou het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) over kunstland rapporteren?
Column door Arjan van den Born
Allereerst zou opvallen dat ‘kunstland’ een zeer ongelijk land was, met slechts enkele miljardairs en tientallen miljoenen arme drommels die nauwelijks rondkomen. In ‘kunstland’ zijn de ‘middeninkomens’, vaak cruciaal voor de ontwikkeling van een land, bijna afwezig. Piketty zou ‘kunstland’ zeker het meest verdeelde land ter wereld noemen. De inkomens en vermogens in andere landen zoals ‘industrieland’ en ‘dienstenland’ zijn veel eerlijker verdeeld met vele inwoners die tussen modaal en twee keer modaal verdienen.
Ten tweede zou opvallen dat ‘kunstland’ een heel divers land is met vele verschillende steden en kleine dorpjes die elk een eigen gezicht hebben. Binnen ‘kunstland’ zijn er enkele grote steden als ‘Beeldende Kunststad’ , ‘Ontwerpstad’, ‘Muziekstad’, ‘TV & Filmstad’, maar ook duizenden kleine dorpen. Ook heeft elke stad in ‘kunstland’ vele voorsteden waarbij die voorsteden in elkaar overlopen. Zo is het niet altijd duidelijk of ‘Fotografenwijk’ bij ‘Beeldende Kunststad’ hoort of bij ‘Mediastad’. Ook bestaat elke stad uit vele wijken die allemaal net iets anders zijn. Zo zijn er binnen ‘Muziekstad’ verschillende wijken met namen als ‘jazz-wijk’, ‘pop-wijk’, ‘klassiek-wijk’ en ‘dance-wijk’. En binnen elke wijk zijn er weer straten die weer net anders zijn zoals bijvoorbeeld ‘operastraat’ en ‘oude muziekstraat’ in de ‘klassiek-wijk’ en andere bewoners aantrekken. Hierin lijkt ‘kunstland’ helemaal niet op haar buurlanden waar steden hele duidelijke grenzen hebben. Daarbij valt ook op dat veel inwoners van ‘kunstland’ meerdere woningen hebben. Zo zijn er mensen die zich zowel in ‘ontwerpstad’ als in ‘beeldend kunststad’ hebben gevestigd. Ook dat is in veel andere landen niet het geval; in ‘industrieland’ of ‘boerenland’ wonen de meeste inwoners in één stad. Niet in twee of drie.
Ten derde valt op dat ‘‘kunstland’’ een enorm groot vluchtelingenprobleem heeft. Jaarlijks zijn er vele miljoenen migranten die in ‘kunstland’ hun geluk komen zoeken. Daartegenover staan er ook miljoenen die jaarlijks ‘kunstland’ moeten verlaten omdat ze geen bestaan kunnen opbouwen. Deze continue influx van migranten leidt tot een chronische overbevolking en een fors woningtekort in ‘kunstland’. Ook hebben vele miljoenen inwoners van ‘kunst-land’ een dubbel paspoort. Ze zijn niet alleen ‘kunstenaars’ (zo heten de inwoners van ‘kunstland’), maar wonen ook in een ander land. Ook dit ‘dubbele paspoort-probleem’ maakt ‘kunstland’ uniek.
Ten vierde zou opvallen dat de inwoners van ‘kunstland’ het meest investeren in opleiding en ontwikkeling van alle landen. Bijna alle inwoners van ‘kunstland’ zijn hoogopgeleid en ook na hun opleiding blijven ze veel tijd en energie investeren in de ontwikkeling van kennis en competenties. De inwoners van ‘kunstland’ lijken nooit stil te staan. Dat blijkt ook uit het enorme aantal ondernemers in ‘‘kunstland’’. Maar liefst 1 op de 2 inwoners van ‘kunstland’ is ondernemer voor eigen gewin en risico. In andere landen zoals ‘industrieland’ en ‘dienstenland’ is dat minder dan 1 op de twintig. Alleen in ‘boerenland’ zijn bijna zoveel ondernemers als in ‘‘kunstland’’. Het is desondanks opvallend dat ondanks het ondernemerschap en de innovatie, de verdiensten in ‘kunstland’ beperkt blijven. Er mist blijkbaar iets anders.
Als laatste valt op dat het bestuur van kunstenland een totale chaos is. De inwoners van ‘kunstland’ bestrijden elkaar dikwijls en weten niet een duidelijke visie te ontwikkelen op de grote vraagstukken van deze tijd; globalisatie en digitalisering. Er zijn weinig tot geen grote, machtige instellingen die de visie van ‘kunstland’ weerspiegelen. Zelfs op het niveau van de stad zijn de inwoners dikwijls niet in staat om structureel samen te werken om een aantal grote vraagstukken op te lossen. Het is hier dat het contrast met de buitenwereld misschien het grootst is. In alle andere landen, van boerenland tot industrieland en van wetenschapsland tot dienstenland zijn de partijen in staat om elkaar te vinden op hoofdlijnen
Deze parallel laat zien dat kunstenland een prachtig land is, met veel hoog opgeleiden, ontwikkelde en ondernemende inwoners. Helaas is dat niet voldoende om de strategische problemen van ‘kunstland’ (overbevolking, digitalisering, internationalisering) op te lossen. Misschien moet ‘kunstland’ inderdaad wat leren van ‘wetenschapsland’ en ‘boerenland’ waar vele kleine ondernemers en onderzoekers zich, ondanks de grote verschillen in belangen, weten te verenigen.