Hoe stimuleren we werkgelegenheid in de creatieve industrie?

Vaak wordt door beleidsmakers, onderzoekers en creatieve ondernemers gesuggereerd dat de creatieve industrie in korte tijd veel banen kan creëren. Er is alleen nog weinig echt onderzoek gedaan naar de potentie van de creatieve industrie om voor banen te zorgen. Omdat zo’n onderzoek wel gevolgen zou kunnen hebben voor het beleid rond de creatieve industrie, is een adequate analyse wel nodig. Twee onderzoekers van het COL onderzochten een deel van dit vraagstuk.

Een overweldigende meerderheid van de ondernemers binnen de creatieve industrie heeft niemand in dienst. Daarnaast zijn start-ups, belangrijke spelers in de creatieve industrie, over het algemeen geen bron van baancreatie of economische vitaliteit. Integendeel zelfs, veel start-ups stoppen snel weer met hun activiteiten en zorgen zo voor een negatief beeld van de economische potentie binnen de creatieve industrie.

Mogelijkheden
De creatieve industrie kan worden gezien als een cirkel. In de kern van die cirkel zitten ondernemers die zich vooral richten op culturele waarde van hun werk en minder op economische waarde. Hoe verder je naar de randen van de cirkel beweegt, hoe meer de ondernemers nadenken over economische waarde. De motivatie van ondernemers in de kern van de creatieve industrie verschilt sterk van die van ondernemers aan de randen. Een kunstenaar die abstracte doeken maakt denkt anders na over zijn werk dan een grafisch vormgever die in opdracht boeken opmaakt, bijvoorbeeld. Dit heeft invloed op hoeveel banen ze potentieel zullen creëren.

Om te kunnen groeien, zijn drie dingen belangrijk: de mogelijkheden, het vermogen en de motivatie. Waarden die we vooral vinden in de kern van de industrie, zoals onafhankelijkheid, individualiteit en persoonlijk geluk, zijn negatief voor de motivatie om te groeien, blijkt uit dit onderzoek. Groei blijft uit doordat het creatieve producten vaak basis hebben in mensen zelf. In hoeverre zullen mensen een andere creatief naast zich dulden? In de meer marktgerichte delen van de industrie, dus meer aan de randen, is de wil meer aanwezig. Bedrijven in die delen hebben ook vaak meer mogelijkheden en vermogen om te groeien.

Toch zien we ook in de kern van de creatieve industrie een groep die wel de ambitie en motivatie hebben om te groeien en een manier hebben gevonden om met bovenstaande omstandigheden om te gaan. Voor stimuleringsprogramma’s is juist die groep interessant. Zij zullen sneller stappen kunnen zetten in het creëren van banen waarin creativiteit een belangrijke rol speelt. Hierbij is het belangrijk om te kijken naar welke stappen een ondernemer al heeft gezet om te groeien, in plaats van het stimuleren van het ontstaan van start-ups. Een andere optie voor beleidsmakers is om ondernemers te steunen en te trainen, zodat ze meer zelfvertrouwen hebben dat ze kunnen groeien. Ook het stimuleren van plaatsen waar meerdere ‘losse’ ondernemingen samen werken, kan groei stimuleren.

De gehele paper is hier te vinden.