COL-onderzoeker Richard Haans promoveert

Op 6 november promoveerde COL-onderzoeker Richard Haans aan de universiteit van Tilburg. Tijdens zijn promotie-onderzoek bestudeerde hij creatieve ideeën. Zijn die écht nuttiger dan ideeën die een meer marginale vernieuwing teweeg brengen?

Een idee krijgt het stempel ‘creatief’ als het zowel nieuw als nuttig is. De succesverhalen zijn het meest zichtbaar, maar betekent dat ook dat nieuwe ideeën nuttiger zijn dan ideeën die minder vernieuwend zijn? Het blijkt dat ‘nuttig’ een relatief begrip is, ideeën worden namelijk vooral gebruikt wanneer deze voortkomen uit de elite of uit de eigen lokale omgeving. Ook helpt het als er weinig andere nieuwe ideeën in omloop zijn. Het genereren van creatieve ideeën die niet alleen nieuw zijn, maar bovendien ook nog veel gebruikt worden lijkt dus niet voor iedereen mogelijk te zijn.

Promovendus Richard Haans (1991) heeft promotieonderzoek gedaan binnen de Nederlandse creatieve sector en de academische wereld. Hij kijkt verder dan de succesverhalen. Een voorbeeld is bijvoorbeeld dat nieuwe onderzoeksonderwerpen pas aanslaan als ze worden opgepikt door wetenschappers die verbonden zijn aan een internationale topuniversiteit. Onderzoekers die aan andere universiteiten proberen het wel, maar vangen vaker bot.

‘Omdat je in de wetenschap vooral afgerekend wordt op hoe innovatief en op hoe impactvol je ideeën zijn lijkt het er dus op dat het erg moeilijk is om door te breken tot de wereldtop, tenzij je al bij een prestigieuze instelling zit’, concludeert Haans op basis van deze studie. Dat moet volgens hem veranderen. Het repliceren en samenbrengen van bestaande ideeën zou meer de nadruk moeten krijgen. ‘Het blijkt namelijk ook dat de verschillen tussen de top en alles daarbuiten minder sterk zijn voor artikelen die bestaande ideeën op een nieuwe manier proberen te combineren’, aldus Haans. ‘Zulk ‘incrementeler’ onderzoek hoeft daarom dus zo slecht nog niet te zijn — er zijn namelijk meerdere wegen die naar creatief werk kunnen leiden.’